Journal of Contemporary Islamic Law

No eISSN: 0127-788X

2022 7(1)

15 JUNE 2022

Kepentingan Faktor Fasād al-Zamān dalam Penetapan Hukum Ijtihādī

The Importance of Fasād al-Zamān in the Determination of Ijtihādī Law

Muhammad Iqbal Roslee, p39028@siswa.ukm.edu.my
Postgraduate Student, Research Centre for Sharia, Faculty of Islamic Studies, Universiti Kebangsaan Malaysia.
Nik Abdul Rahim Nik Abdul Ghani, nikrahim@ukm.edu.my
Research Centre for Sharia, Faculty of Islamic Studies, Universiti Kebangsaan Malaysia.
Received: August 18, 2021 | Accepted: December 19, 2021 | Published: June 15, 2022

2022, Vol. 7(1), pp. 1-13.  |  PDF

Penetapan sesuatu hukum syarak boleh dipengaruhi oleh faktor fasād al-zamān sehinggakan banyak hukum yang berubah disebabkannya. Namun begitu, kesamaran tentang rangkuman makna di sebalik istilah dan kepentingannya menimbulkan persoalan tentang akhlak bagaimakah yang disifatkan sebagai fasād al-zamān dan kedudukannya dalam usul fiqh. Justeru, kajian ini bertujuan untuk membincangkan konsep fasād al-zamān dan kepentingan mengambil kiranya dari perspektif usul fiqh. Kajian ini berasaskan kaedah kualitatif dengan mengambil pendekatan analisis kandungan. Hasil kajian mendapati bahawa fasād al-ẓamān merujuk kepada kesemua keadaan kerosakan akhlak, kehakisan sifat warak serta kerapuhan pegangan agama masyarakat secara menyeluruh dan umum tanpa mengkhususkan akhlak-akhlak tertentu. Selain itu, kajian juga mendapati kepentingan fasād al-zamān sebagai satu faktor kepada dalil istiṣlāh (maṣlahah mursalah) khususnya dalam mengubah dan mentarjih hukum syarak tertentu iaitu hukum-hukum furuk yang berasaskan kepada qiyās dan maṣlahah.

Kata kunci: Fasād al-ẓamān, penetapan hukum, kepentingan, akhlak, istiṣlāh

The determination of an Islamic law can be influenced by the factor of fasād al-zamān and even many laws have changed due to it. Nevertheless, the ambiguity about the inclusion of the meaning behind the term and its importance raises questions about the morality that is characterized as fasād al-zamān and its position in the usul fiqh. Thus, this study aims to discuss the concept of fasād al-zamān and the importance of taking it from the perspective of usul fiqh. This study is based on a qualitative method by taking a content analysis approach. The results of the study found that fasād al-ẓamān refers to all conditions of moral decay, erosion of the nature of piety as well as the fragility of the religious beliefs of society as a whole and in general without specifying specific morals. In addition, the study also found the importance of fasād al-zamān as a factor of istiṣlāh (maṣlahah mursalah) especially in changing and tarjīh certain Islamic laws, namely the laws of furuk based on qiyās and maṣlahah.

Keywords: Fasād al-zamān, law determination, importance, morals, istiṣlāh

Abdullāh Ibn Mahfūẓ Ibn Bayyah. 2012. Mashāhid min Maqāṣid al-Sharīᶜah. Riyāḍ: Dār Wujūh li al-Nashr wa al-Tauzīᶜ.

Ahmad Fahmi Zamzam. 1998. 40 Hadis Tentang Peristiwa Akhir Zaman. Pokok Sena: Khazanah Banjariyah.

Al-Aṣfahānī, al-R.H.M. 1998. al-Mufradāt fī Gharīb al-Qur’an. Beirut: Dār al-Maᶜrifah.

Al-Bājī, S.I.K. 1901. Al-Muntaqā Sharh al-Muwaṭṭā’. Mesir: Maṭbaᶜah Dār al-Saᶜādah.

Al-Bukhārī, M.I.I. (t.th.). Ṣahīh al-Bukhārī. Beirut: Dār Ibn Kathīr.

Al-Dīn, M.S. (t.th.). Athar al-Ẓamān fī Ijtihād al-Uṣūlī: Dirāsah Naẓariyyah Taṭbīqiyyah. Gombak: Jabatan Fiqh Usul, Kulliyyah Ilmu Pengetahuan Islam dan Kemanusiaan, Universiti Islam Antarabangsa.

Ghānim, ṣālih Ibnu. 1996. Al-Qawāᶜid al-Fiqhiyyah al-Kubrā wa ma Tafarraᶜa ᶜanhā. Riyāḍ: Dār Balansiyyah.

Al-Hajjāj, M.I. (t.th.). Mukhtaṣar Ṣahīh Muslim. Asyut: Lajnah Ihyā’al-Sunnah.

Al-Hajjāj, M.I. 2006. Ṣahīh Muslim. Dār al-Ṭayyibah.

Hanbal, A.I. 1997. Musnad al-Imām Ahmad Ibn Hanbal. Beirut: Mu’assasah al-Risālah.

Al-Jurjānī, ᶜAlī Muhammad al-Sharīf. 1982. al-Taᶜrīfāt. Beirūt: Dār al-Kutub al-ᶜIlmiyyah.

Ibn Baṭṭāl, ᶜAlī Ibn Khalaf. (t.th.). Sharh Ṣahīh al-Bukhārī li Ibn Baṭṭāl. al-Riyāḍ: Maktabah al-Rushd.

Jumᶜah, ᶜAli. 2014a. Taghayyur al-Fatwā bi Taghayyur al-Zamān wa al-Makān. https://www.draligomaa.com/index.php//item/807-25 September 2019].

Jumᶜah, ᶜAli. 2014b. ᶜAwāmil Taghayyur al-Fatwā Ijmālan https://www.draligomaa.com/index.php//item/806-25 September 2019].

Al-Khaṭṭabī Hamd Ibn Muhammad. (t.th.). Maᶜālimu al-Sunan. Halab: al-Maṭbaᶜah al-ᶜIlmiyyah.

Al-Munzirī, A.M.Z. 1996. al-Targhīb wa al-Tarhīb min al-Hadīth al-Sharīf. Beirut: Dār al-Kutub al-ᶜIlmiyyah.

Manzūr, I. 1998. Lisān al-‘Arab. Beirut: Dar al-Kutub al-ᶜIlmiyyah.

Muhammad ᶜĪsā. 2020. Ḍiyāᶜ Al-Amānah Min ᶜAlamāt Fasād Al-Zamān. Al-Wafd https://alwafd.news/142991425 September 2020].

Muhammad Firdaus Nurul Huda. 2002. Kesan Perubahan Sosial Terhadap Hukum Islam. Batu Caves: Thinker’s Library.

Al-Qaṭīfī, M. al-ᶜUbaidān. 2008. Fasād al-Zamān https://www.alobaidan.org/homepage [25 September 2019].

Rohayana, A.D. 2000. Hukum Islam dan Perubahan Sosial Studi Komparatif Lapan Mazhab Fiqh. Terj. Jakarta: Riora Cipta.

al-Shīrāẓi, N.M. (t.th.). Nufahāt al-Wilāyah Sharh Aṣrī Jāmiᶜ li Nahj al-Balāghahal. Dār Jawād al-A’immah.

Sinaiqurah ᶜAzūzī. 2017. Iᶜtibār Fasād Al-Zamān fi Taghyīr Al-Ahkām Al-Fiqhiyyah Dirāsah Ta’ṣīliyyah Taṭbīqiyyah. Jāmiᶜah Al-Jazā’ir.

Siti Fatimah binti Salleh. 2015. Pengambilkiraan Faktor Perubahan Sosial Dalam Fiqh Semasa : Analisis Terhadap Isu-Isu Fiqh Wanita Siti Fatimah Binti Salleh Akademi Pengajian Islam. Akademi Pengajian Islam (Universiti Malaysia Kuala Lumpur)

Stapa, Z. 2019. Mantap Nilai Akhlak, Ikhlas dalam Jiwa. Berita Harian, 11 June https://www.bharian.com.my/rencana/agama/2019/06/572885/mantap-nilai-akhlak-ikhlas-dalam-jiwa.
Suruhanjaya Sekuriti Malaysia. 2006. Keputusan Majlis Penasihat Syariah (2nd Edition). Book Review http://www.sc.com.my/wp-content/uploads/eng/html/icm/Keputusan_MPS_SC.pdf.

al-Ṭabrāni, S.I.A. (t.th.). al-Muᶜjam al-Awṣaṭ li al-Ṭabrānī. Qāhirah: Dār al-Haramain.

Yūnus, A. 2013. Taghayyur al-Ahkām fī al-Fiqhī al-Islāmī Musawwighātuh wa Ḍawābiṭuh https://www.startimes.com/?t=32199478 [25 September 1995].

Al-Zarkashī, B. al-D.M.I. ᶜAbdullah. 1955. al-Burhān fī ᶜUlūm al-Qur’ān. Lubnān: Dār al-Maᶜrifah.

Al-Zarqa’, M.A. 1988. al-Istiṣlāh wa al-Maṣālih al-Mursalah fi al-Sharīᶜah al-Islāmiyyah wa Usūl Fiqhihā. Beirut: : Dār al-Qalam.

Al-Zarqa’, M.A. 1998. Al-Madkhal Al-Fiqhi Al-’ami. Damshiq: Dar al-Qalam.

Ẓaydān., ᶜAbd al-Karīm. 2014. Al-Wajīẓ fī Uṣūl al-Fiqh. Beirut: Muassasah al-Risālah Nāshirūn.