Perlindungan Digital di Era Teknologi

Dalam era digital masa kini, keselamatan ICT (Teknologi Maklumat dan Komunikasi) menjadi satu keperluan yang amat penting bagi setiap individu, organisasi, malah negara. Ledakan teknologi internet, penggunaan media sosial, transaksi kewangan atas talian serta perkembangan peranti pintar telah membuka ruang kepada pelbagai kemudahan, namun pada masa yang sama mendedahkan kita kepada risiko ancaman siber. Kesedaran dan langkah proaktif terhadap keselamatan ICT adalah asas kepada perlindungan maklumat peribadi, integriti organisasi, serta kestabilan negara.

Apa Itu Keselamatan ICT?

Keselamatan ICT merujuk kepada usaha, strategi, dan teknologi yang digunakan untuk melindungi sistem maklumat, rangkaian, dan data daripada ancaman siber. Ancaman ini boleh datang dalam pelbagai bentuk, seperti perisian hasad (malware), serangan penggodaman (hacking), pancingan data (phishing), serangan penafian perkhidmatan (DDoS), serta pencerobohan privasi. Matlamat utama keselamatan ICT adalah memastikan tiga aspek asas:

1. Kerahsiaan (Confidentiality) – maklumat hanya boleh diakses oleh individu yang dibenarkan.
2. Integriti (Integrity) – maklumat tidak boleh diubah tanpa kebenaran.
3. Ketersediaan (Availability) – maklumat dan sistem sentiasa boleh diakses apabila diperlukan.

Ancaman Utama Keselamatan ICT

Terdapat beberapa ancaman utama yang sering berlaku:

• Phishing – penipuan melalui e-mel atau mesej palsu yang bertujuan mencuri kata laluan dan maklumat sensitif.
• Ransomware – sejenis perisian hasad yang mengunci fail dan meminta wang tebusan.
• Penggodaman – cubaan memecah masuk ke dalam sistem komputer atau rangkaian tanpa kebenaran.
• Pencerobohan privasi – pendedahan maklumat peribadi tanpa persetujuan, seperti sejarah pelayaran atau lokasi.
• Stres digital – walaupun kelihatan tidak teknikal, pendedahan berlebihan kepada teknologi juga memberi kesan negatif kepada individu dan masyarakat.

Kepentingan Keselamatan ICT

Keselamatan ICT memberi kesan yang luas kepada pelbagai peringkat:

• Individu – melindungi maklumat peribadi, identiti digital, serta kewangan.
• Organisasi – memastikan kelancaran operasi, menjaga reputasi dan mengelakkan kerugian kewangan akibat serangan siber.
• Masyarakat – mengurangkan jenayah siber yang boleh menjejaskan keharmonian sosial.
• Negara – melindungi infrastruktur kritikal seperti sistem perbankan, telekomunikasi, dan pertahanan.

Langkah-Langkah Perlindungan ICT

Setiap pengguna ICT perlu mengamalkan beberapa langkah keselamatan asas, antaranya:

1. Gunakan kata laluan kukuh – gabungan huruf besar, kecil, nombor, dan simbol.
2. Kemas kini perisian – sistem operasi dan aplikasi yang dikemas kini membantu menutup kelemahan keselamatan.
3. Berhati-hati dengan Wi-Fi awam – elakkan melakukan transaksi kewangan di rangkaian terbuka.
4. Tukar kata laluan lalai penghala Wi-Fi untuk mengelakkan pencerobohan rangkaian rumah.
5. Gunakan perisian antivirus dan firewall untuk menangkis perisian hasad.
6. Berwaspada dengan e-mel mencurigakan – jangan klik pautan atau lampiran yang meragukan.
7. Buat salinan pendua (backup) data penting secara berkala.
8. Laporkan insiden kepada pihak berkuasa seperti NSRC (997) atau CyberSecurity Malaysia (Cyber999).

Peranan Kerajaan dan Masyarakat

Kerajaan Malaysia melalui CyberSecurity Malaysia dan NSRC menyediakan pelbagai saluran untuk laporan insiden keselamatan siber serta kempen kesedaran awam. Pendidikan keselamatan ICT juga mula diterapkan dalam sekolah dan institusi pengajian bagi membentuk budaya penggunaan teknologi yang bertanggungjawab. Dalam masa yang sama, masyarakat perlu memainkan peranan dengan berkongsi maklumat yang benar, tidak menyebarkan berita palsu, serta melindungi data peribadi masing-masing.

Kesimpulan

Keselamatan ICT bukan lagi pilihan, tetapi satu keperluan yang mesti dipandang serius oleh setiap lapisan masyarakat. Ancaman siber semakin canggih dan kompleks, maka langkah pencegahan perlu dilaksanakan secara berterusan. Dengan pengetahuan, kesedaran, dan tindakan proaktif, kita dapat melindungi diri, keluarga, organisasi, dan negara daripada risiko keselamatan digital. Ingatlah, keselamatan ICT bermula dengan kita sendiri.

Disediakan oleh:
Rohaniah Binti Ngateni
rohaniah@moe.gov.my